E-Ödeme Mekanizmaları: PARA, İnternetten nasıl tahsil edilebilir?

Geçtiğimiz hafta e-pazarlama dersimize Savaş Şakar konuk oldu ve bizlere paranın internet aracılığıyla nasıl tahsil edilebileceği konusunda bilgiler verdi. Garanti Alışveriş Projesini hayata geçiren Savaş Şakar, günümüzdeki iş modellerine (B2B, B2C,C2C,G2C…) yenilerinin ekleneceğini (M2M=mobile to mobile gibi) ve yeni ödeme kanallarının oluşacağını belirtti. Cepten cebe, cepten ATM’ye ve ATM’den cebe para transferiyle ilgili modellerin geliştirildiği haberini verdi. Savaş Şakar’ın katılımıyla geçen hafta derste öğrendiklerimize bakacak olursak…

Bunu biliyor muydunuz?
Şuanda Türkiye’deki bankaların internet şubelerinde 173 farklı işlem yapılıyor ve Türkiye internet bankacılığı işlemleri konusunda dünya lideri konumunda. Örneğin Amerika’da internet şubelerinde 11 farklı işlem yapılabiliyor. Lider Türkiye’nin en sıkı rakibi ise İspanya.

Ödeme Metodları
 Kredi Kartı
 SET
 Debit Kart (ATM kartı)
 Smart Kart (Akıllı kart; üzerinde çip olan ve çipin hafızasına göre bilgi barındıran kredi kartları)
 Offline ödeme seçenekleri (elle ödeme, PTT yoluyla ödeme gibi)

Kredi Kartı: Kredi kartları e-ticaret için (özellikle sanal perakende mağazalardan yapılan alışverişlerde) en uygun yoldur. Ayrıca kur probleminin çözülmesi kredi kartı kullanımını kolaylaştırmıştır. Kredi kartlarının yaygınlaşmasıyla tüketiciler MOTO (mail order/telephone order) işlemlerine alışkanlık kazanmaya başlamışlardır. Örneğin otomatik ödeme talimatı verilerek vakti geldiğinde telefon faturasının ödenmesi bir MOTO işlemidir. İnternette kredi kartıyla yapılan alışverişler için güvenli altyapıların (3D secure) kurulmuş olması, kredi kartını kullanan kişinin kartın gerçek sahibi olup olmadığının kontrol edilmesini sağlamış ve tüketicilerin internet üzerinden alışveriş konusundaki güven sorunlarını azaltmaya yardımcı olmuştur.
E-cüzdan: Tüketici e-cüzdanına kredi kartı bilgilerini ekler, internetten alışveriş yapacağı zaman bu uygulamayı kullandığında tekrar tekrar kredi kartı bilgilerini girmesine gerek kalmadan otomatik olarak ödeme yapabilir.
Montex: Mondex ,bir elektronik cüzdanın unsurlarını bünyesinde toplayan, ancak işlevselliğini bir nakit yerine geçiş olma noktasına kadar genişleten, bir elektronik ödeme hizmetidir. Bir diğer deyişle miktarın emniyetli bir şekilde transfer edilebildiği ve bir karttan diğerine ödeme yapabilen bir elektronik cüzdandır. Örneğin Üsküdar-Beşiktaş arasında taşımacılık yapan yolcuların ödeme gişelerinde Garanti’nin kurduğu “Paypass”ler bir mondex örneğidir. Mondex’te takas sistemi yoktur ve bankalar hesap kaydı tutmazlar; tıpkı nakitte olduğu gibi sadece piyasaya sürülen miktarı bilirler. Böylece Mondex nakiti tıpkı geleneksel nakit parada olduğu gibi sınırsız bir şekilde sirkülasyonda tutulur. Alışverişlerde PIN [1] gerekmez ve kartın kaybedilmesi ya da çalınması durumlarında geri ödeme yapılmaz.
E-çek: Kağıt çek sisteminin elektronik versiyonu olarak tanımlanabilir ancak ödeme yöntemleri arasında çok fazla benimsenmemiş bir yöntemdir.
Micropayment (Mikro ödeme): Küçük miktarlarda ödemelerin yapılabildiği sistemlerdir. Cep telefonuyla ödemesi yapılan alışveriş bu yönteme örnek verilebilir.
E-cash (e-para, sanal para): Kullanıcının bilgisayarının sabit diskinde kendi adına bulunan, ve internet üzerinden yapılan alışverişlerde harcanılabilen paradır. E-para servisi veren bir bankadan e-para satın alınır, banka e-parayı kullanıcının bilgisayarına transfer eder ve böylece e-para geçen sitelerden alışveriş yaparken bu sistem kullanılabilir. Kullanıcı harcama yaptıkça, harcanılan miktar toplamdan düşülür. E-para kullanımı pek yaygın değildir.
Milicent: Şifreleme yerine anahtar sistemi kullanılır. Her tüccarın bir anahtarı vardır, anahtarlar sadece tüccar ve jeton sağlayıcı tarafından bilinir. Jetonlar, sağlayıcıya tüccar tarafından verilebilir. Jetonlar bir kere edinildikten sonra sağlayıcıya gerek kalmaz. Mikro ödemelerin içinde düşünülebilir.
Telefon Faturasıyla Ödeme: Telefonla yapılan alışverişin tutarı ay sonunda kullanıcının faturasına yansıtılıyor. Mikro ödemeler altında değerlendirilebilir.,

E-ödeme sistemlerinin geliştirilmesi, hızla yaygınlaşan e-ticaretin de gelişmesini sağlayacak unsurlardan birisidir. Özellikle Türkiye’de olduğu gibi ödeme yöntemleri konusunda güven eksikliği hisseden kullanıcıların tatmin edilmesi durumunda e-ticaretten sağlanacak kazanımlar önemli ölçüde arttırılabilir.